Έλλειψη G6PD

Έλλειψη του ενζύμου G6PD - Αφυδρογονάση της 6-Φωσφορικής Γλυκόζης (φαβισμός)

Φάβα - Το τρόφιμο που έδωσε την ονομασία στην ενζυμοπάθεια - πηγή εικόνας: wikipedia

Ως πάσχων της ενζυμοπάθειας, δεν έχω βρει ποτέ κάπου μαζεμένες επαρκείς πληροφορίες, κυρίως σχετικά με τη διατροφή και τα τρόφιμα που πρέπει να αποφεύγουν άτομα με την έλλειψη. Οπότε εδώ, παρουσιάζω μια συλλογή πληροφοριών από την προσωπική εμπειρία μου και τα λεγόμενα γιατρών που με έχουν συμβουλέψει, αλλά και από μία αξιόλογη διαδικτυακή πηγή και ένα βιβλίο*.

Αρχικά, έχει σημασία αν ο φορέας της ενζυμοπάθειας νοσεί ή όχι. Κάποιος που δεν νοσεί, που είναι όμως και στην Ευρώπη στους άνδρες η εξαίρεση στον κανόνα, έχει απλά την έλλειψη χωρίς άλλες συνέπειες.

Κάποιος που νοσεί αντίθετα, μαθαίνεται από μικρός συνήθως να αποφεύγει συγκεκριμένα να μυρίζει ναφθαλίνη και χέννα και να λαμβάνει κουκιά/φάβα και ασπιρίνη, καθώς αυτά προκαλούν αιμόλυση, δηλαδή καταστρέφονται ερυθρά αιμοσφαίρια στον οργανισμό, κάτι που μπορεί στη χειρότερη περίπτωση να καταλήξει με θάνατο, καθώς τα ερυθρά αιμοσφαίρια μεταφέρουν οξυγόνο στα διάφορα όργανα, είναι δηλαδή ζωτικής σημασίας. Να λοιπόν οι προσθήκες μου:

Σχετικά με τη ναφθαλίνη και τη χέννα: Καλό θα ήταν να αποφεύγονται και άλλα προϊόντα με έντονη μυρωδιά όπως οι βαφές για τοίχους. Επίσης, είναι άξιο αναφοράς ότι πλέον χέννα δε χρησιμοποιείται μόνο για βαφή μαλλιών, αλλά και πολλές φορές ως χρωστική για τατουάζ.

Σχετικά με τα κουκιά/φάβα: Οι ουσίες που προκαλούν την αιμόλυση είναι κάποιες πρωτεΐνες, οι οποίες από τη φύση συναντώνται μόνο στα κουκιά. Έτσι η αποχή από αυτά θα έπρεπε να αρκεί. Ωστόσο στις μέρες των διασταυρώσεων και των γενετικών τροποποιήσεων για οικονομικά πλεονεκτήματα, προτείνεται να αποφεύγονται και άλλα κοντινώς συγγενή όσπρια όπως τα ρεβίθια ή τα μπιζέλια.

Επίσης, κάτι που θα έκανε καλό και σε όσους έχουν το G6PD σε επαρκή συγκέντρωση, είναι να μην καταναλώνουν γενετικά τροποποιημένα προϊόντα, κάτι που σύμφωνα με το νόμο πρέπει εφόσον το προϊόν παρήχθη για την Ε.Ε. να αναγράφεται στη συσκευασία του. Επίσης καλό είναι να προτιμώνται όπου είναι εφικτό και μόνο τα ζωικά προϊόντα που έχουν πιστοποιητικό για το ότι τα ζώα δεν τρέφονταν με γενετικά τροποποιημένες ζωοτροφές, καθώς τέτοιες συναντώνται συχνά και εντός Ε.Ε. και δεν είναι ακόμα υποχρεωτικό να δηλώνονται. Τέτοια πιστοποιητικά άρχισαν τελευταία, κυρίως στο εξωτερικό, να εμφανίζονται και να εξαπλώνονται.

Τέλος, ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται και από όσους καταναλώνουν πολλά έτοιμα προϊόντα. Ιδίως σε ψωμί του τοστ είναι συχνό να χρησιμοποιούνται εκτός απλών αλεύρων από δημητριακά και άλευρα από κουκιά. Αυτό βεβαίως αναγράφεται στη λίστα των συστατικών.

Σχετικά με την ασπιρίνη: Δραστική ουσία της ασπιρίνης και κύριο συστατικό είναι το ακετυλοσαλικυλικό οξύ, ένα παρόμοιο του οποίου είναι το σαλικυλικό οξύ που συναντάται σε κάποια τρόφιμα από τη φύση τους. Ναι μεν είναι κάτι διαφορετικό, όμως όσοι καταλαβαίνουν άμεσα ότι τους πειράζει η ασπιρίνη, έχουν πρόβλημα και με την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων σαλικυλικού οξέος φυσικής προέλευσης και έτσι φαντάζομαι ότι θα ήταν καλύτερο να μην λαμβάνονται μεγάλες ποσότητες αυτού, χωρίς να είναι βέβαια κλινικά αποδεδειγμένο ότι θα έπρεπε. Τα συνηθισμένα τρόφιμα με μεγάλη περιεκτικότητα σε σχέση με την ποσότητα που καταναλώνονται, είναι σύμφωνα με το βιβλίο* μούρα (παντός τύπου), τρόφιμα που υπόκεινται ζύμωση (όπως τουρσιά, κρασί), το μαύρο τσάι και τα μπαχαρικά θυμάρι, άνηθος, κάρυ και πάπρικα. Αυτά δεν είναι άμεσα βλαβερά, αν σκεφτεί κανείς πως για να φτάσει κάποιος την ποσότητα των 500mg σαλικυλικού οξέος (ένα χάπι κανονική ασπιρίνη έχει 500mg ακετυλοσαλικυλικό οξύ) πρέπει να φάει π.χ. 10 κιλά σμέουρα ή 500γρ άνηθο. Οπότε εδώ ισχύει όπως σχεδόν σε όλα τα θέματα, παν μέτρον άριστον!
Επίσης, αν και τα συντηρητικά πρέπει γενικώς να αποφεύγονται, στο βενζοϊκό νάτριο (Ε211, συναντάται συνήθως σε τουρσιά) χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, μιας και μπορεί να προκαλέσει αλλεργικές αντιδράσεις σε άτομα που είναι ευαίσθητα στην ασπιρίνη.

Επιπλέον: Τέλος, σύμφωνα με την πηγή, διάφορα άλλα φάρμακα (είναι ούτως ή άλλως προτεινόμενο να δηλώνετε πάντα σε γιατρό και φαρμακοποιό την έλλειψη), οι βιταμίνες C και K σε υπερδοσολογία (πρακτικά απίθανο χωρίς σκευάσματα που τις εμπεριέχουν τεχνητά), πολλά κινέζικα βότανα, σουλφίδια που βρίσκονται πολλές φορές σε κρασιά, ξύδια και ξερά φρούτα, η τεχνητή μέντα, πικρά ποτά όπως tonic water που οφείλουν την πικρίλα σε κινίνη (προσοχή, γιατί πολλές φορές στα συστατικά αναγράφεται μόνο ως άρωμα) και τέλος τεχνητές μπλε χρωστικές ενδέχεται να προκαλέσουν αιμόλυση.

*Βιβλίο: Die große GU Nährwert-Kalorien-Tabelle, 2010/2011, των Ibrahim Elmadfa, Waltraute Aign, Erich Muskat, Doris Fritzsche